Гэты дзень у гісторыі. 17 верасня 1939 года.
1 верасня 1939 года Германія напала на Польшчу, развязаўшы Другую сусветную вайну. Згодна з пактам Молатава - Рыбентропа аб падзеле сфер уплыву, СССР атрымаў магчымасць заняць усходнія раёны Польшчы.
14 верасня 1939 года Ваенным саветам Беларускай асобай ваеннай акругі і Кіеўскай асобай ваеннай акругі накіроўваюцца дырэктывы Народнага камісара абароны СССР Маршала Савецкага Саюза К. Варашылава і Начальніка Генеральнага штаба Рабоча-сялянскай Чырвонай арміі (РСЧА) камандарма I рангу Б. Шапашнікава за №16633 і №16634 "Аб пачатку наступлення супраць Польшчы".
Дырэктыва №16633 змяшчае наступны загад:
«К исходу 16 сентября 1939 г. скрытно сосредоточить и быть готовым к решительному наступлению с целью молниеносным ударом разгромить противостоящие войска противника:
а) Полоцкая группа — командующий Витебской армейской группой комкор тов. Кузнецов, в составе 50-й и 5-й стр. дивизий, 27-й стр. дивизии, 24-й кав. дивизии, 25-й и 22-й танк. бригад 205-го и 207-го корп. артполков сосредоточить в двух группах:
1) в районе Ореховно, Ветрино;
2) в районе Березино, Лепель.
Задача — отбрасывая противостоящие войска противника от латвийской границы действовать в общем направлении на ст. Свенцяны и к исходу 17 сентября выйти на фронт Шарковщизна, Дуниловичи, Куренец; к исходу 18 сентября овладеть районом Свенцяны, Михалишки. Впредь до выдвижения резервов армии обеспечивать свой правый фланг. В дальнейшем иметь в виду овладение Вильно…»
15 верасня 1939 года Ваенны савет Беларускай асобай ваеннай акругі аддаў загад №01, у якім арміям удакладняліся іх баявыя задачы. У гэты ж дзень камандуючы Беларускай пагранічнай акругі НКУС БССР выдаў свой загад №01, які вызначаў асноўныя задачы пагранвойскаў, сярод якіх «с началом боевых действий – уничтожение польской пограничной охраны на тех участках, где не будут наступать части Красной Армии. В дальнейшем, с продвижением войск армии, не допускать перехода гражданским населением государственной границы в обоих направлениях». Згодна гэтага загада: «…с момента выступления полевых войск из районов сосредоточения с целью перехода государственной границы пограничные войска, оставаясь на своих местах, переходят в оперативное подчинение Военным советам соответствующих фронтов и армий до особого распоряжения».
Раніцай 17 верасня 1939 года Нота ўрада СССР была ўручана надзвычайнаму і паўнамоцнаму паслу Польшчы г. Гржыбоўскаму. У ёй гаворыцца: «Польско-германская война выявила внутреннюю несостоятельность Польского государства. В течение десяти дней военных операций Польша потеряла все свои промышленные районы и культурные центры. Варшава как столица Польши не существует больше. Польское правительство распалось и не проявляет признаков жизни. Это значит, что Польское государство и его правительство фактически перестали существовать. Тем самым прекратили свое действие договора, заключенные между СССР и Польшей. Предоставленная самой себе и оставленная без руководства, Польша превратилась в удобное поле для всяких случайностей и неожиданностей, могущих создать угрозу для СССР. Поэтому, будучи доселе нейтральным, советское правительство не может более нейтрально относиться к этим фактам.
Советское правительство не может также безразлично относиться к тому, чтобы единокровные украинцы и белорусы, проживающие на территории Польши, брошенные на произвол судьбы, остались беззащитными. Ввиду такой обстановки советское правительство отдало распоряжение Главному командованию Красной Армии дать приказ войскам перейти границу и взять под свою защиту жизнь и имущество населения Западной Украины и Западной Белоруссии…»
Ноту падпісаў народны камісар замежных спраў СССР В. Молатаў. Ён жа выступіў па радыё са зваротам да савецкага народа.
17 верасня ў 5.00 войскі Украінскага і Беларускага франтоў перайшлі мяжу і сталі амаль бесперашкодна рухацца на захад, праходзячы па 50-70 км за дзень. Наступленне па тэрыторыі сучаснага Глыбоцкага раёна вялі войскі Полацкай групы войскаў Беларускай асобай ваеннай акругі Рабоча-сялянскай Чырвонай арміі.
Захоп і раззбраенне салдат польскіх «стражніц» на працягу ўсёй мяжы ўваходзіла ў задачы памежных войскаў Народнага камісарыята ўнутраных спраў БССР.
Наступленне частак РСЧА развівалася наступным чынам: 5-я стралковая дывізія і 25-я танкавая брыгада, якія наступалі з раёна Ветрына праз Плісу, вечарам падышлі да паўночнай ускраіны Глыбокага. Наступаючыя ў накірунку галоўнага ўдару часткі рухомай групы ўжо да 8.00 занялі Докшыцы, а да 18.00 – Дунілавічы. 27-я стралковая дывізія ў 12.00 заняла Параф'янава і падыходзіла да ракі Сэрвач, а 50-я стралковая дывізія ўвайшла ў Круляўшчызну. Два бронецягнікі 8-га дывізіёна бронецягнікоў ад станцыі Фарынава ўдзельнічалі ў захопе пагранічнай станцыі Загацце, несучы ў наступныя дні патрульную службу па ахове ўчастка чыгункі Зябкі-Круляўшчызна. Да вечара наступнага дня часці Полацкай групы войскаў выканалі пастаўленую перад імі задачу - заняць горад Паставы і выйсці ў раён Свянцян.
У аператыўнай зводцы Генштаба РСЧА за 17 верасня 1939 года адзначана: «С утра 17 сентября войска Рабоче-Крестьянской Красной Армии перешли границу по всей западной линии от реки Западная Двина (наша граница с Латвией) до реки Днестр (наша граница с Румынией).
Отбрасывая слабые передовые части и резервы польской армии, наши войска к вечеру 17 сентября достигли: на севере – в Западной Белоруссии – м. ГЛУБОКОЕ, ст. ПАРАФИАНОВО, овладели железнодорожным узлом МОЛОДЕЧНО и м. ВОЛОЖИН…».
Большасць падраздзяленняў Войска польскага здавалася без бою. Тыя часткі, аснову якіх складалі этнічныя беларусы, пераходзілі на бок Чырвонай арміі. Іх адразу ж распускалі па дамах. Асноўная частка насельніцтва Заходняй Беларусі сустракала савецкіх салдат з радасцю і аказвала дзейсную дапамогу.
Пасля прыходу Чырвонай арміі ў ваяводствах і павятовых цэнтрах пачалі фармавацца органы новай улады. У гарадах імі сталі часовыя ўправы, а ў мястэчках і вёсках - сельскія камітэты. Менавіта яны заняліся ажыццяўленнем першых пераўтварэнняў, а затым арганізацыяй выбараў дэпутатаў на Народны сход Заходняй Беларусі, які павінен быў вырашыць асноўныя пытанні дзяржаўнага ладу. Выбары прайшлі 22 кастрычніка 1939 года.
Народны сход Заходняй Беларусі праходзіў 28-30 кастрычніка 1939 года ў Беластоку. На ім была прынята Дэкларацыя аб абвяшчэнні савецкай улады і ўваходжанні Заходняй Беларусі ў склад БССР. 2 лістапада 1939 года пазачарговая V сесія Вярхоўнага Савета СССР першага склікання вырашыла задаволіць просьбу Народнага сходу Заходняй Беларусі і ўключыць Заходнюю Беларусь у склад СССР з аб'яднаннем яе з Беларускай ССР. Заключным заканадаўчым актам стала прыняцце пазачарговай III сесіяй Вярхоўнага Савета БССР 14 лістапада 1939 года закона "Аб прыняцці Заходняй Беларусі ў склад Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі". Такім чынам, была адноўлена тэрытарыяльная цэласнасць рэспублікі, аб'яднаны беларускі народ.