Нельга забыць
У архіве нашага музея захоўваюцца копіі дакументаў, перададзеныя Цэнтральным дзяржаўным архівам Кастрычніцкай рэвалюцыі СССР (ЦДАКР СССР). Сёння гэтыя дакументы захоўваюцца ў Дзяржаўным архіве Расійскай Федэрацыі (ДА РФ). Яны змяшчаюць унікальную гістарычную інфармацыю, звязаную з перыядам акупацыі тэрыторыі сучаснага Глыбоцкага раёна нямецка-фашысцкімі захопнікамі, расказваюць аб генацыдзе беларускага народа.
Яшчэ ў лістападзе 1942 года ўказам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР была ўтворана Надзвычайная дзяржаўная камісія па ўстанаўленні і расследаванні злачынстваў нямецка-фашысцкіх захопнікаў і іх саўдзельнікаў і прычыненай імі шкоды грамадзянам, калгасам, грамадскім арганізацыям, дзяржаўным прадпрыемствам і ўстановам. Указам прадугледжвалася, што ў яе задачу ўваходзіць «поўны ўлік злачынстваў нацыстаў і прычыненай імі шкоды савецкім грамадзянам і сацыялістычнай дзяржаве, устанаўленне асоб нямецка-фашысцкіх злачынцаў з мэтай аддання іх суду і суроваму пакаранню; аб'яднанне і ўзгадненне ўжо праведзенай савецкімі дзяржаўнымі органамі працы ў гэтай галіне». Камісіяй было сабрана больш за 250 тысяч пасведчанняў аб злачынствах акупантаў, складзена 56 тысяч актаў аб учыненых імі злачынствах на тэрыторыі СССР. Па дадзеных гэтых дакументаў, толькі на тэрыторыі Савецкага Саюза захопнікі забілі і закатавалі падчас акупацыі мільёны мірных грамадзян і ваеннапалонных. Акты і паведамленні ЧДК сталі адным з найважнейшых доказаў абвінавачання на Нюрнбергскім працэсе супраць нацысцкіх злачынцаў.
Згодна з раённымі актамі Надзвычайнай дзяржаўнай камісіі па ўстанаўленні і расследаванні злачынстваў нямецка-фашысцкіх захопнікаў і іх памагатых на тэрыторыі сучаснага Глыбоцкага ў гады Вялікай Айчыннай вайны загінула ад рук нацысцкіх злачынцаў 11 809 мірных грамадзян і вывезена на катаржныя работы ў Германію 2 216 чалавек. Падрабязную інфармацыю можна чытать тут.
У Беразвецкім канцэнтрацыйным лагеры за гады акупацыі было знішчана 27 000 савецкіх ваеннапалонных (ЦДАКР СССР Ф. Р-7021 оп. 92 д. 212а л.57-59)