Татары на Глыбоччыне
Больш за шэсць стагоддзяў на Беларусі жывуць татары. Яны з'явіліся на тэрыторыі ВКЛ яшчэ ў часы князя Вітаўта. Ужо ў XVI стагоддзі татары жылі ў Ашмянскім павеце Віленскага ваяводства, а значыць на тэрыторыі сучаснай Глыбоччыны. Гістарычныя дакументы не падаюць звестак пра пражыванне іх у Глыбокім да 2-й паловы XIX стагоддзя. Верагодна, татарская калонія з'явілася тут толькі пасля 1850-х гадоў.
Жылі татары ў Глыбокім, у асноўным, на вуліцы, якая пазней атрымала назву Татарскай, а таксама ў навакольных вёсках (Мядзвёдкі, Ракаўцы, Абруб-Беразвецкі). Асноўным заняткам татараў, якія жылі на Беларусі, было агародніцтва, рамізніцтва, дубленне скур (гарбарства), выраб саф’яну, а ў сельскай мясцовасці – земляробства і жывёлагадоўля. Асноўны занятак глыбоцкіх татараў – гарбарства. У Глыбокім яны мелі ўласныя гарбарні або працавалі ў майстэрнях гарбароў-яўрэяў. Размяшчаліся майстэрні на вуліцах Дуброва, Кракаўская і Віленская, дзе майстры-татары апрацоўвалі скуры, з якіх потым шылі зімовае адзенне. Да канца XIX стагоддзя ў Глыбокім было 16 гарбарных майстэрняў.
Да 1914 года глыбоцкія татары належалі да абшчыны ў Відзах, а пасля Першай сусветнай вайны - да докшыцкай мусульманскай абшчыны. У 1931 годзе глыбоцкімі татарамі быў пабудаваны ўласны малітоўны дом на зямлі, якую падараваў Аляксандр Канапацкі. Пры яго будаўніцтве на вуліцы Татарскай (сучасная вул. Школьная), былі выкарыстаны бярвенні былой гаспадарчай пабудовы з вёскі Хоцькі. Гэта быў драўляны прамавугольны зруб, накрыты гонтавым дахам. На вулічным фасадзе меўся невялікі ганак на 4 слупах, накрыты дахам, і з мусульманскім паўмесяцам на шчыце. На бакавых фасадах было па два акны, і чатыры - на вулічным фасадзе.
Па стану на 1 студзеня 1938 года ў Докшыцкай абшчыне (у яе ўваходзіла і Глыбокае) было 235 мужчын і 225 жанчын. У Докшыцах кіраваў абшчынай імам Сулейман Якубоўскі, а ў Глыбокім служыў намеснік імама Ібрагім Багдановіч, які жыў на Віленскай вуліцы. У пачатку ХХ стагоддзя глыбоцкія татары спрабавалі атрымаць пляц пад мізар (могілкі) у Барку. Не атрымаўшы на гэта дазвол, у 1919 годзе купілі пляц зямлі ў вёсцы Амбросавічы і залажылі там свой мізар, які захаваўся да сённяшняга часу.
Сваіх школ глыбоцкія татары не мелі, таму адукацыю атрымлівалі ў звычайных школах і гімназіях, нацыянальную і рэлігійную адукацыю – ад “хатніх” настаўнікаў-татараў. Беларускія татары доўгі час захоўвалі самабытныя рысы ў хатнім побыце, вядзенні гаспадаркі, адзенні, фальклоры. Даследчыкі татарскай культуры адзначалі такія характэрныя рысы татар, як сумленнасць, гасціннасць, акуратнасць. Жанчыны-татаркі вылучаліся сціпласцю і цнатлівасцю. У хатах беларускіх татараў было заўсёды чыста, сядзібы ўпрыгожвала мноства кветак. Беларускія татары носяць звычайныя беларускія прозвішчы, але ўласныя імёны нярэдка тыповыя для народаў, якія вызнаюць іслам.
У час Вялікай Айчыннай вайны глыбоцкая мячэць згарэла і больш не аднаўлялася. Татарская вуліца пасля вайны змяніла назву, таму зараз пра прысутнасць у нашым горадзе татарскай абшчыны фактычна нічога больш не нагадвае. Тым не менш, з глыбоцкай зямлі татары не зніклі: пад час правядзення перапісу 2009 года татарамі назвалі сябе 55 жыхароў нашага раёна.