Трагедыя, якая аб'ядноўвае нашы народы

У адпаведнасці з рашэннем ААН, штогод 27 студзеня ў свеце адзначаецца Міжнародны дзень памяці ахвяр Халакоста -...

Глыбоцкаму раёну – 85 год

У верасні 1939 года тэрыторыя сучаснага Глыбоцкага раёна ўвайшла ў склад БССР. 15 студзеня 1940 года Указам Прэзідыума...

Дню беларускай навукі прысвячаецца...

Штогод у апошнюю нядзелю студзеня ў нашай краіне адзначаецца Дзень беларускай навукі, афіцыйна зацверджаны ў 1993 годзе....

Моладзь Глыбоччыны шануе і любіць свой музей

17 студзеня 2025 года ў гарадскім доме культуры адбылася цырымонія ўручэння раённай маладзёжнай прэміі "Прызнанне". Сёлета...

Далучайцеся да акцыі...

Кожную трэцюю сераду студзеня музеі ўсяго свету праводзяць Міжнародны дзень музейнага сэлфі. Лічыцца, што акцыю...

За што мы любім Новы год?

Мабыць, за тое, што навагодняя пара акружае нас масай станоўчых эмоцый, дорыць адчуванне цуду, аб'ядноўвае сем'і за...

"Музей адкрыты для вас!"

14 студзеня 2025 года пройдзе дабрачынная акцыя "Музей адкрыты для вас!". У гэты дзень музей дае права бясплатнага...

Больш за шэсць стагоддзяў на Беларусі жывуць татары. Яны з'явіліся на тэрыторыі ВКЛ яшчэ ў часы князя Вітаўта. Ужо ў XVI стагоддзі татары жылі ў Ашмянскім павеце Віленскага ваяводства, а значыць на тэрыторыі сучаснай Глыбоччыны. Гістарычныя дакументы не падаюць звестак пра пражыванне іх у Глыбокім да 2-й паловы XIX стагоддзя. Верагодна, татарская калонія з'явілася тут толькі пасля 1850-х гадоў.

Глыбоцкія татары-гарбары (фота 1930-х гг)Жылі татары ў Глыбокім, у асноўным, на вуліцы, якая пазней атрымала назву Татарскай, а таксама ў навакольных вёсках (Мядзвёдкі, Ракаўцы, Абруб-Беразвецкі). Асноўным заняткам татараў, якія жылі на Беларусі, было агародніцтва, рамізніцтва, дубленне скур (гарбарства), выраб саф’яну, а ў сельскай мясцовасці – земляробства і жывёлагадоўля. Асноўны занятак глыбоцкіх татараў – гарбарства. У Глыбокім яны мелі ўласныя гарбарні або працавалі ў майстэрнях гарбароў-яўрэяў. Размяшчаліся майстэрні на вуліцах Дуброва, Кракаўская і Віленская, дзе майстры-татары апрацоўвалі скуры, з якіх потым шылі зімовае адзенне. Да канца XIX стагоддзя ў Глыбокім было 16 гарбарных майстэрняў.

Татарскі малітоўны дом у Глыбокім (фота з кнігі L. Kryczyński "O Tatarach rzemieślnikach w Polsce". Lud. 1932, t. XIДа 1914 года глыбоцкія татары належалі да абшчыны ў Відзах, а пасля Першай сусветнай вайны - да докшыцкай мусульманскай абшчыны. У 1931 годзе глыбоцкімі татарамі быў пабудаваны ўласны малітоўны дом на зямлі, якую падараваў Аляксандр Канапацкі. Пры яго будаўніцтве на вуліцы Татарскай (сучасная вул. Школьная), былі выкарыстаны бярвенні былой гаспадарчай пабудовы з вёскі Хоцькі. Гэта быў драўляны прамавугольны зруб, накрыты гонтавым дахам. На вулічным фасадзе меўся невялікі ганак на 4 слупах, накрыты дахам, і з мусульманскім паўмесяцам на шчыце. На бакавых фасадах было па два акны, і чатыры - на вулічным фасадзе.

Па стану на 1 студзеня 1938 года ў Докшыцкай абшчыне (у яе ўваходзіла і Глыбокае) было 235 мужчын і 225 жанчын. У Докшыцах кіраваў абшчынай імам Сулейман Якубоўскі, а ў Глыбокім служыў намеснік імама Ібрагім Багдановіч, які жыў на Віленскай вуліцы. У пачатку ХХ стагоддзя глыбоцкія татары спрабавалі атрымаць пляц пад мізар (могілкі) у Барку. Не атрымаўшы на гэта дазвол, у 1919 годзе купілі пляц зямлі ў вёсцы Амбросавічы і залажылі там свой мізар, які захаваўся да сённяшняга часу.

Праект мячэці ў Глыбокім (каля 1936 года)Сваіх школ глыбоцкія татары не мелі, таму адукацыю атрымлівалі ў звычайных школах і гімназіях, нацыянальную і рэлігійную адукацыю – ад “хатніх” настаўнікаў-татараў. Беларускія татары доўгі час захоўвалі самабытныя рысы ў хатнім побыце, вядзенні гаспадаркі, адзенні, фальклоры. Даследчыкі татарскай культуры адзначалі такія характэрныя рысы татар, як сумленнасць, гасціннасць, акуратнасць. Жанчыны-татаркі вылучаліся сціпласцю і цнатлівасцю. У хатах беларускіх татараў было заўсёды чыста, сядзібы ўпрыгожвала мноства кветак. Беларускія татары носяць звычайныя беларускія прозвішчы, але ўласныя імёны нярэдка тыповыя для народаў, якія вызнаюць іслам.

У час Вялікай Айчыннай вайны глыбоцкая мячэць згарэла і больш не аднаўлялася. Татарская вуліца пасля вайны змяніла назву, таму зараз пра прысутнасць у нашым горадзе татарскай абшчыны фактычна нічога больш не нагадвае. Тым не менш, з глыбоцкай зямлі татары не зніклі: пад час правядзення перапісу 2009 года татарамі назвалі сябе 55 жыхароў нашага раёна.